05
июнь
2017
"Мутациялық өзгергіштік" Ашық сабақ биология пәні мұғалімі: Тилегенова Камар
Сабақтың тақырыбы: Мутациялық өзгергіштік.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды мутациялық өзгергіштіктің биологиялық ерекшеліктерімен және оның түрлерімен таныстыру.
2. оқушылардың оқу материалдарының мазмұнын меңгеру, ойлау қабілетін дамыту
3.Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу .
Сабақтың түрі: . аралас
Сабақтың әдісі: эврикалық сұбхат,топтастыру
Сабақтың пән аралық байланысы:жануартану, математика,
Сабақтың көрнекілігі: сызба-нұсқа,трек-сызба, электронды оқулық
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.(Білу)
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. ( Түсіну)
ІУ. Бекіту. (Қолдану)
V.Қорытындылау. (Талдау)
VІ. Үйге тапсырма беру.
VІІ Бағалау.
І. Амандасу. Сабаққа әзірлеу. Түгелдеу.
Үй тапсырмасын тексеру. Графикалық тест
1. Тұқым қуалаушылық пен өзгергішілік зерттейтін ғылым:
А) биология ә) эмбриология
Б) гельминтология г) генетика
2. Тұықым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын ашқан кім:
А) Г. Мендель ә) Морган Б) Де Фриз в) Чермак?
3. Бірніші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп, бірден жарыққа шығатын белгіл:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
4. Бірніші ұрпақта көрінбей қалған қарам - қарсы белгі:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
5. Қарам - қарсы белгілердің анықтайтын жұп гендер:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
6. Ата - аналары бір - бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру қалай аталады:
А) моногибридті ә) дигибридті б) полигибридті?
7. Генотипі АА болатын өсімдіктер қандай гаметалар түзеді:
А) аа ә) АА б) Аа в) аА
8. Бір - бірнен айқын бір жұп белгі бойынша ажыратылатын гомозиготалы дараларды шағылыстырса, бірнеше ұрпақта генотипі де, фенотипі де біркелкібуындар алынады. Бұл қай заң:
А) ажырау заңы ә) Морган заңы Б) біркелікілік заңы в) тәуелсіз ажырау заңы?
9. Аллельді гендері бір ғана белгінің дамуына, яғни екеуі де не доминантты (АА), не рецессивті (аа) белгіні анықтайтын организм:
А) гомозиготалы ә) гетерозиготалы Б) фенотип в) генотип
10. Аллельді гендері екі түрлі - біреу доминантты, екіншісі рецессивті (Аа) белгінің дамуын анықтайтын организм:
А) гомозиготалы ә) гетерозиготалы Б) фенотип в) генотип
Жинақтау әдісі бойынша өткен сабақтарды еске түсіру.
1.тест орындау
2. Видео тыңдау (электронды оқулықпен жұмыс)
Сергіту сәті
Жаңа сабақ (Білу)
Мутациялық өзгергіштік дегеніміз- кездейсок пайда болған тұқым қуалайтын өзгерістер. Хромосомдар саны мен құрылысының және гендегі өзгерістерне байланысты.
. Хромосомдар саны өзгеруіне байланысты полиплиодия ж\е гетероплоидия. Мәдени өсімдіктердің полиплоидті формаларында клетка көлемі ұлғаяды,ядролары ірі болады,цитоплазмадағы нәруыздың, көмірсулардың,май мөлшері артады.
Өзгергіштік
Тұқым қуаламайтын Тұқым қуалайтын
Модификациялық өзгергіштік Мутациялық өзгергіштік
Полиплоидия Гетероплоидия
Полиплоидия кезінде хромосомалар саны гаплоидты жиындыққа екі еселенеді. Гетероплоидия – хр.санының еселенбей артуы немесе кемуі.
Гендік мутация кезінде геннің құрылысы,нуклеотидтердің орналасу реті бұзылады. Басқа нәруыз синтезделеді.
Мутагендік факторлар – қоршаған ортаның жағдайына байланысты болатын мутациялық өзгеріс. Оның түрлері: физикалық,химиялық,биологиялық. Н.И. Вавилов «Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі гомологтік қатар заңы» деп аталады.
Видео тыңдау (электронды оқулықпен жұмыс)
Қолдану әдісі бойынша сәйкестендіру тестін орындау
Түсіну әдісі бойынша постер қорғау
І топ-«Мутагендік факторлар»
ІІ топ-«Тұқым қуалайтын өзгергіштік»
Қолдану әдісі бойынша «Сөздер сөйлейді» Термин сөздерге анықтама беру
Кері байланыс
Әр оқушы есте қалған бір билогиялық сөздік айту
Бағалау. Сабақ барысында қатысқан оқушыларды мадақтап, тиісті бағаларын қоямын
Үйге тапсырма.
«Тұқым қуалайтын өзгергіштік» тақырыбында эссе жазып келу
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды мутациялық өзгергіштіктің биологиялық ерекшеліктерімен және оның түрлерімен таныстыру.
2. оқушылардың оқу материалдарының мазмұнын меңгеру, ойлау қабілетін дамыту
3.Оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу .
Сабақтың түрі: . аралас
Сабақтың әдісі: эврикалық сұбхат,топтастыру
Сабақтың пән аралық байланысы:жануартану, математика,
Сабақтың көрнекілігі: сызба-нұсқа,трек-сызба, электронды оқулық
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.(Білу)
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. ( Түсіну)
ІУ. Бекіту. (Қолдану)
V.Қорытындылау. (Талдау)
VІ. Үйге тапсырма беру.
VІІ Бағалау.
І. Амандасу. Сабаққа әзірлеу. Түгелдеу.
Үй тапсырмасын тексеру. Графикалық тест
1. Тұқым қуалаушылық пен өзгергішілік зерттейтін ғылым:
А) биология ә) эмбриология
Б) гельминтология г) генетика
2. Тұықым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын ашқан кім:
А) Г. Мендель ә) Морган Б) Де Фриз в) Чермак?
3. Бірніші ұрпақта басымдық қасиет көрсетіп, бірден жарыққа шығатын белгіл:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
4. Бірніші ұрпақта көрінбей қалған қарам - қарсы белгі:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
5. Қарам - қарсы белгілердің анықтайтын жұп гендер:
А) ген ә) доминнантты Б) аллельді в) рецесстивті
6. Ата - аналары бір - бірінен бір жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру қалай аталады:
А) моногибридті ә) дигибридті б) полигибридті?
7. Генотипі АА болатын өсімдіктер қандай гаметалар түзеді:
А) аа ә) АА б) Аа в) аА
8. Бір - бірнен айқын бір жұп белгі бойынша ажыратылатын гомозиготалы дараларды шағылыстырса, бірнеше ұрпақта генотипі де, фенотипі де біркелкібуындар алынады. Бұл қай заң:
А) ажырау заңы ә) Морган заңы Б) біркелікілік заңы в) тәуелсіз ажырау заңы?
9. Аллельді гендері бір ғана белгінің дамуына, яғни екеуі де не доминантты (АА), не рецессивті (аа) белгіні анықтайтын организм:
А) гомозиготалы ә) гетерозиготалы Б) фенотип в) генотип
10. Аллельді гендері екі түрлі - біреу доминантты, екіншісі рецессивті (Аа) белгінің дамуын анықтайтын организм:
А) гомозиготалы ә) гетерозиготалы Б) фенотип в) генотип
Жинақтау әдісі бойынша өткен сабақтарды еске түсіру.
1.тест орындау
2. Видео тыңдау (электронды оқулықпен жұмыс)
Сергіту сәті
Жаңа сабақ (Білу)
Мутациялық өзгергіштік дегеніміз- кездейсок пайда болған тұқым қуалайтын өзгерістер. Хромосомдар саны мен құрылысының және гендегі өзгерістерне байланысты.
. Хромосомдар саны өзгеруіне байланысты полиплиодия ж\е гетероплоидия. Мәдени өсімдіктердің полиплоидті формаларында клетка көлемі ұлғаяды,ядролары ірі болады,цитоплазмадағы нәруыздың, көмірсулардың,май мөлшері артады.
Өзгергіштік
Тұқым қуаламайтын Тұқым қуалайтын
Модификациялық өзгергіштік Мутациялық өзгергіштік
Полиплоидия Гетероплоидия
Полиплоидия кезінде хромосомалар саны гаплоидты жиындыққа екі еселенеді. Гетероплоидия – хр.санының еселенбей артуы немесе кемуі.
Гендік мутация кезінде геннің құрылысы,нуклеотидтердің орналасу реті бұзылады. Басқа нәруыз синтезделеді.
Мутагендік факторлар – қоршаған ортаның жағдайына байланысты болатын мутациялық өзгеріс. Оның түрлері: физикалық,химиялық,биологиялық. Н.И. Вавилов «Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі гомологтік қатар заңы» деп аталады.
Видео тыңдау (электронды оқулықпен жұмыс)
Қолдану әдісі бойынша сәйкестендіру тестін орындау
Түсіну әдісі бойынша постер қорғау
І топ-«Мутагендік факторлар»
ІІ топ-«Тұқым қуалайтын өзгергіштік»
Қолдану әдісі бойынша «Сөздер сөйлейді» Термин сөздерге анықтама беру
Кері байланыс
Әр оқушы есте қалған бір билогиялық сөздік айту
Бағалау. Сабақ барысында қатысқан оқушыларды мадақтап, тиісті бағаларын қоямын
Үйге тапсырма.
«Тұқым қуалайтын өзгергіштік» тақырыбында эссе жазып келу